Home
Vertalingen
Stukken
Strips
Genealogie
CV
Links
Zoek

de Volkskrant van 20 september 1985, Kunst, recensie

Belshazzar als liturgisch drama

Haags Bachfestival: Belshazzar, van G.F. Händel. Solisten: Neil Mackie, Eiddwen Harrhy, Alison Browner, Christopher Robson, Philippe Huttenlocher. Uitvoerenden: Konzertchor en Kammerorchester Darmstadt. Dirigent: Wolfgang Seeliger. Regie: Petra Morsbach. Plaats: St. Jacobskerk, Den Haag.

Bleef het concertpubliek de eerste helft van dit jaar nog gespaard voor een overvloed aan Bach- en Händel-uitvoeringen, nu stoomt het herdenkingsgebeuren op volle kracht door kerken en concertzalen.

Het Gronings Bachfestival begon vorige maand aan zijn tweede aflevering; Den Haag staat twee weken lang in het teken van de beide driehonderdjarigen; en Utrecht, waar de jubilarissen in het Festival Oude Muziek slechts mondjesmaat werden bediend, neemt vanaf 15 oktober revanche met een zes weken durend festival, Bach controversieel, opgezet rondom de Mattheuspassie in een bewerking uit de Hoogromantiek.

Maar dat is nog niets vergeleken bij de herdenkingsdrift in Duitsland. Daar brengt ieder operahuis met enig zelfrespect wel een Händel-opera, of anders een geënsceneerd oratorium (Bach heeft, zoals bekend, geen opera's geschreven). Een van die vele produkties, een Belshazzar van het Konzertchor en Kammerorchester uit Darmstadt, was de afgelopen twee dagen te zien in het Haags Bach Festival.

Händel legde zich toe op het oratorium toen zijn Londense opera-ondernemingen niet het verwachte succes opleverden. Waar de opera alleen al door de decors en aankleding de wind mee heeft, moet het oratorium het hebben van de muziek. Zo bevatten Händels oratoria dikwijls dramatischer klanken dan zijn opera's.

In Belshazzar, een van zijn grootste hits, zijn de ondergang van Babylon en het einde van de Joodse ballingschap uitgegroeid tot een verkapte opera. Naast enkele kleurrijke personages hebben ook drie volkeren, Joden, Perzen en Babyloniërs, een groot aandeel in de "actie": dankbaar materiaal dus voor de vele Duitse regisseurs die een eigen "visie" op het gegeven willen projecteren, en hun koren daarom nogal eens in militaire uniformen uit alle tijden over het toneel laten defileren.

De enscenering van de Haagse voorstelling oogt daarentegen als een Middeleeuws liturgisch drama. Regisseuse Petra Morsbach heeft gekozen voor een sober decor, priesterlijke gewaden in herfstige tinten, met de figuurzaag vervaardigde zwaarden en een statisch toneelbeeld. Een goede beslissing: Belshazzar wordt zo duidelijk gedragen door de muziek, dat een regisseur die meer doet dan accenten leggen zich al gauw vergaloppeert.

Ook hier gebeurt dat af en toe in heel letterlijke zin: een aantal turbulente massascènes verliest hun kracht door overdreven gedraaf en gedein in het koor. De voorstelling zakt dan af naar het peil van een middelbare-school-musical. Een schril contrast met de helder klinkende, enthousiaste uitvoering van het overwegend uit jonge musici samengestelde koor en orkest. Bij de solisten blonk vooral Alison Browner uit in de rol van Cyrus, terwijl Neil Mackie (Belshazzar) zijn Schotse afkomst eer aandeed met een levensecht ogende dronkenschap. De verrichtingen van bariton Philippe Huttenlocher, die in dit festival een interpretatiecursus leidt, vielen tegen: een wat omfloerst, slecht verstaanbaar geluid.

De secondenlange galm van de St. Joriskerk bleek voor musici èn toehoorders een niet geringe handicap, maar dirigent Wolfgang Seeliger hield toch de uitvoering voortreffelijk in de hand.

In dezelfde vreselijke akoestiek zijn vanavond organist Gerard Akkerhuis en het Amsterdamse Westerkerkkoor te beluisteren met Bachs Grote Orgelmis. Verdere opmerkelijke festival-evenementen zijn een Bach/Händel-programma van het Scapino Ballet, een poppentheatervoorstelling op muziek van Bach, en optredens van Musica Antiqua Köln en La Petite Bande.


© Frits van der Waa 2006