Home
Vertalingen
Stukken
Strips
Genealogie
CV
Links
Zoek

de Volkskrant van 18 oktober 1986, Kunst, recensie

Schönberg Kwartet laat muziek voor zich spreken

Concert: Wolf, Schönberg, Reger. Uitvoerenden: Schönberg kwartet m.m.v. Pierre Woudenberg, klarinet. In: Concertgebouw, Haarlem. Herhalingen: Amsterdam (18/10), Drachten (22/10), Dordrecht (24/10), Hoorn (25/10) en Nieuw Vennep (26/10).

Het speellijstje van het Schönberg Kwartet toont aan dat het met de "cultuurspreiding", het gevleugelde begrip van de jaren zeventig, nog zo slecht niet is afgelopen. In het eerste concert van het nieuwe seizoen belicht het kwartet opnieuw het merkwaardige muzikale gistingsproces dat omstreeks de eeuwwisseling in gang kwam en onder de handen van Arnold Schönberg leidde tot de explosie van de gevestigde harmonieleer.

Zowel het Schönberg Kwartet als het gelijknamige Ensemble, waarvan het deel uitmaakt, zijn kennelijk van mening dat de muziek voor zichzelf moet spreken. Zo suggereert althans de eigenaardige politiek om het publiek geen nadere toelichting te verschaffen dan een lijstje van de uit te voeren werken. Zo moet het publiek in Nieuw Vennep zelf maar uitzoeken wat Hugo Wolfs Italienische serenade (1887), Max Regers Klarinetkwintet (1916), en Schönbergs Derde Strijkkwartet (1927) met elkaar te maken hebben.

Het Schönberg Kwartet weet dat gelukkig in zijn gedreven, op de spits gedreven uitvoeringen wel over te brengen. Expressie en dynamische verfijning staan voorop, ook al leidt dat voor de klankschoonheid soms tot risico's. De hooggespannen opgewektheid in de muziek van Wolf sluit goed aan bij de onrust in het dicht verknoopte lijnenspel van Schönbergs Derde Kwartet, ook al is het muzikaal vocabulaire radicaal verschillend. De rijk geschakeerde emoties in Regers klarinetkwartet, een meesterstuk in het genre, hebben gemeen dat ze alle versluierd zijn door een waas van melancholie. De klarinet-partij, ingebed in de strijkersklank, exploiteert vooral de klaaglijke, zangerige kwaliteiten van het instrument. Pierre Woudenberg laat zich in zijn ingekeerde voordracht niet verleiden tot virtuoos vertoon. De partituur laat daar trouwens nauwelijks ruimie voor.

De hyper-verfijnde esthetiek van de late Romantiek en wat daaruit voortkwam zijn in het komende seizoen wederom het centrale gegeven in de programma's van het Schönberg Ensemble (waaronder ook een Zemlinsky- en een Busoni-programma, in samenhang met opera-uitvoeringen in het Amsterdamse Muziektheater). Tevens is een begin gemaakt met het op plaat uitbrengen van de complete kamermuziek van Schönberg, Webern, Berg en Zemlinsky. De eerste plaat van dit vijfjaren-project, met daarop Schönbergs Eerste Strijkkwartet, verscheen vorige maand op het Duitse Schwann-label.

Verder besteedt het ensemble aandacht aan Moderne Amerikaanse Componisten (een repertoire dat reikt van Charles Ives tot Steve Reich) en zijn er twee programma's aangekondigd met eigentijdse Nederlandse muziek, waaronder Ton de Leeuws Trilogie, uit te voeren in samenwerking met het Nederlands Kamerkoor en sopraan Dorothy Dorow.


© Frits van der Waa 2006