Home
Vertalingen
Stukken
Strips
Genealogie
CV
Links
Zoek

de Volkskrant van 3 juli 1987, Kunst, recensie

Concertkoor nu op juiste plaats

Bruckners Te Deum, en Beethovens Negende, door het Brabants Orkest en het Nederlands Concertkoor o.l.v. André Vandernoot. In het Casino, Den Bosch.

De eerste koorinzet in Beethovens Negende Symfonie is altijd overrompelend. "Freude!" Met die uitroep breken de bassen in bij een solo van de bariton. Zes jaar geleden viel ik van schrik bijna uit mijn stoel, toen het tweehonderdkoppige Koor van het Concertgebouworkest met die inzet kanonslagsgewijs zijn debuut maakte.

Niet minder verrassend klonk het dinsdag bij de voortzetting van dat gezelschap, het Nederlands Concertkoor. Een bescheiden kuchje van de mannelijke zangers: freude? Dat is waar ook, aan de Negende kwam een koor te pas.

Het Koor van het Concertgebouworkest, in december afgedankt, vervolgens afgeslankt en omgedoopt, gaf samen met het Brabants Orkest zijn eerste optreden als Nederlands Concertkoor. Het koor liet, aan de hand van Bruckners Te Deum en, opnieuw, Beethovens Negende, horen dat het een metamorfose heeft doorgemaakt. Het nieuwe ensemble draagt hooguit enkele genetische eigenschappen van zijn voorganger. Zo is het nieuwe koor nog steeds goed voor een stevig tutti (in Bruckners Te Deum rijkelijk voorhanden) en wat wankel in onbegeleide, ingehouden passages. Maar het onderscheidt zich van het oude door een veel verfijnder benadering. Dat is het werk van koordirigent Bruno Gerritsen, die het nu circa 120 zangers tellende gezelschap op zijn come-back heeft voorbereid. Het koor blijft de komende tijd met ad hoc-dirigenten werken. De alles-of-niets-esthetiek van voormalig dirigent Arthur Oldham heeft onder Gerritsen plaats gemaakt voor een genuanceerde dynamiek, en een verzorgde dictie. Vooral de sopraan- en altgroepen hebben aan homogeniteit gewonnen. Die schiet er zelfs in de hoogliggende Beethoven-partijen nauwelijks bij in.

Daartegenover staat het verlies van een krachtige en sonore bassensectie. Als voorheen is de man-vrouwverhouding in het koor ongeveer één op twee, maar bij het grotendeels op natuurlijke wijze verlopen afvloeiingsproces hebben kennelijk juist de beste baszangers het voor gezien gehouden. Daardoor is de onderkant als geheel zwak bezet.

Het was niet de enige oorzaak dat het Seid umschlungen, Millionen! uit Schillers lofzang op de vreugde wat moeizaam gestalte kreeg. Want de weerklankloze akoestiek van het Bossche Casino was een handicap voor alle zangers, uitgezonderd de vier solisten. Die zaten nagenoeg bij de eerste rij op schoot, en schalden er desondanks lustig op los. Met name Albert Dohmen, bariton, legde meer interesse aan de dag voor zijn eigen Feldwebel-galm dan voor de muziek of voor dirigent André Vandernoot. Alleen Margareth Beunders bracht haar altpartij ingetogen en evenwichtig.

De verrichtingen van het Brabants Orkest waren wisselvallig. Na enkele uitglijders bij Bruckner werd in de Negende een klankrijk en alleszins overtuigend Molto vivace geflankeerd door een Adagio vol zwemmerige violen. Vandernoot slaagde er niet in de dwingende noodzaak van de scherp gemonteerde muzikale fragmenten waarmee de Finale opent aan te tonen, maar kreeg meer greep op de materie naarmate de slotapotheose naderbij kwam.

Het Nederlands Concertkoor was, is en blijft een omvangrijk amateurgezelschap met een zeer behoorlijk niveau, dat nu in de samenwerking met de regionale orkesten zijn natuurlijke bestemming heeft gevonden, en ook in een behoefte blijkt te voorzien.

Maar een echte vergelijking met vroeger wordt pas mogelijk op 29 augustus. Dan keert het koor terug naar de vertrouwde akoestiek van zijn oorspronkelijke behuizing, het Concertgebouw, met een reprise van het Bossche optreden.


© Frits van der Waa 2006