de Volkskrant van 10 december 1988, Kunst, recensie
Meesterschap Robert Mann begint te tanen
Mozart, Carter en Franck, door het Juilliard Kwartet, in het Concertgebouw, Amsterdam. Herhaling:
Amsterdam, vanavond, Rotterdam, 13 dec. Radio 4: 24 en 31 januari.
Op de toppen van de roem is het zwaar toeven. Het Juilliard Kwartet is een van 's werelds meest
gevierde strijkkwartetten. Elk optreden van de vier Amerikanan dat niet het door henzelf ontwikkelde
torenhoge peil haalt, is daarom teleurstellend.
Misschien is dat de verklaring voor de opvallend lauwe respons van de weliswaar mudvolle Kleine Zaal,
donderdag in Amsterdam. Het kan ook dat het. programma, met achtereenvolgens Mozarts KV 589, het
ijselijk moeilijke Vierde Strijkkwartet van Elliott Carter, en het evenmin licht verteerbare
Strijkkwartet van César Franck, voor de doorsnee-kwartetliefhebber te veel gevergd was.
Er was inderdaad plaats voor enige reserve. En, wat droeviger is, voor de gevolgtrekking dat het
niet ging om een een incidentele inzinking. Eerste violist Robert Mann, die als enige van de vier al
sinds de oprichting in 1946 zitting heeft in het kwartet, is blijkbaar over zijn top heen. Zijn
vrijheden op het gebied van timing, vibrato en intonatie bewogen zich meermalen op het randje
van wat nog expressief is.
Maar op de voorgrond stonden toch het meesterschap, de musiceerdrift en de heldere, warme
ensembleklank van het kwartet. Vooral uit de interpretatie van Francks breed uitgecomponeerde kwartet,
met zijn fluwelige akkoorden, zijn scherzo vol dwarrelende herfstblaadjes, een larghetto waarin
plotsklaps harmoniumklanken komen langswaaien, en zijn tumultueus opflakkerende finale, spraken inzicht
en liefde.
Maar ook in het opstandige, disharmonische universum van Carters vierde kwartet voorzagen de vier de
stroom van geluid en de wervelende uitwisseling van materiaal van de juiste balans en interpunctie.
Uiteindelijk waren het vooral de kwetsbare klanken van Mozart die – ondanks de schitterend
uitgepakte surprises van het Menuet, en de in sierlijke lijnen verborgen bergkloven van het Larghetto
– te lijden hadden onder Manns tanende vaardigheden.
Nogmaals, bij een Rolls is een krasje in de lak opvallender dan bij een 2CV. En het Juilliard is nog
steeds een luxe limousine, waarvan bovendien – en met name in het stuk van Carter – de
eigenschappen van een terreinwagen verlangd worden. Het ensemble herhaalt dit zware programma vanavond
in Amsterdam en dinsdag in Rotterdam. Eerder deze week bracht het twee maal een programma met Haydn,
Janacek en Beethoven.
© Frits van der Waa 2006
