de Volkskrant van 5 oktober 1990, Kunst, recensie
Russen-spitsuur op de Nederlandse muziekpodia
Een viervrouwschap met een vloeibare klank
Tsjaikovski, Stravinsky en Sjostakovitsj, door het Glazoenov Kwartet. Concertgebouw, Amsterdam. Sjostakovitsj-programma door Nieuw Sinfonietta Amsterdam en Christa Pfeiler o.l.v. Lev Markiz. Concertgebouw, Amsterdam. Herhaling: Utrecht (7/10) en Eindhoven (10/10).
Het Glazoenov Kwartet, dat tot voor kort door het leven ging als Strijkkwartet van het Moskous Conservatorium, bestaat nog maar vijf jaar, maar aan de puntgave vertolkingen, die opvallen door een uiterst eendrachtige voordracht en een bijna vloeibare klank, is dat niet af te horen. Vooral Stravinsky's Drie stukken voor strijkkwartet beleefden een snijdende uitvoering, haarzuiver geïntoneerd en met ijzingwekkende timbre-contrasten, en de gonzende lyriek van Tsjaikovski's Eerste strijkkwartet lijkt het ensemble op het lijf geschreven. Alleen de enigszins omzichtige benadering van het Strijkkwartet no. 3 van Dmitri Sjostakowitsj verried dat het viervrouwschap zijn interpretatieve vermogens nog niet ten volle heeft ontwikkeld.
Het optreden vormde de opening van een serie Petersburg-Leningrad, een initiatief van de Stichting Youri Egorov, die niet alleen de muzikale nalatenschap beheert van Youri Egorov, de begenadigde pianist die in 1988 overleed, maar ook de uitwisseling tussen musici uit Oost- en West-Europa wil stimuleren.
Een enkele blik op de concertagenda's, en de vraag rijst of dat eigenlijk nog nodig is. Want het wemelt deze maand van de Russen op de podia. Van de Randstad tot in Twente, overal spelen Russische musici, veelal nog jeugdig en veelbelovend, altijd getalenteerd, en ook altijd met een perfecte technische beheersing.
Zaterdagochtend begint het Russenspitsuur werkelijk: dan gaat de 20-jarige violist Oleg Pokhanovski op herhaling in Scheveningen, waar hij eerder dit jaar het muziekconcours won. 's Avonds spelen de uitgeweken Russen Dmitri Ferschtmann (cello) en Mila Baslawskaja (piano) in het Muziekcentrum in Enschede.
Zondag gaan – nog net niet simultaan – in Amsterdam twee series met Russische musici van start. Andrei Gavrilov bijt 's middags in de Beurs de spits af van een pianisten-reeks, en 's avonds opent violist Vadim Repin in het Concertgebouw een reeks met vijf jonge Russische toptalenten. Maandag is het weer kwartetten-tijd: in Utrecht treedt, drie avonden achtereen, het Sjostakovistj Kwartet op met bekend en onbekend Russisch repertoire. Woensdag kan men ook nog naar het Nederlands Philharmonisch Orkest met Tsjaikovski door violist Maxim Vengerov. Daags daarop speelt pianiste Tatjana Nikolajeva in de IJsbreker de eerste helft van de 24 Preludes en Fuga's van Sjostakovitsj. En grand old lady Nikolajeva herhaalt haar optreden in het Utrechtse Vredenburg. Daar bereikt de Russische oktoberkoorts haar hoogtepunt met de manifestatie Boulevard Oost West: in totaal zeventien concerten met muziek, dan wel musici, uit Rusland. Geheel onafhankelijk daarvan brengt Forum Filharmonisch in Enschede en Zwolle drie uitvoeringen van Sofia Goebajdoelina's Offertoria voor viool en orkest. Het is, al met al, een overdaad die lijkt te spotten met de wetten van vraag en aanbod.
De opkomst bij het Glazoenov Kwartet was althans magertjes, en ook de volgende dag, bij het optreden van Nieuw Sinfonietta Amsterdam, waren er veel lege stoelen in de Grote Zaal.
Nieuw Sinfonietta heeft zich onder de uitgeweken Rus Lev Markiz vooral toegelegd op het Russische repertoire. Met drie programma's (Sjostakovitsj, Denisov/Pärt, en Schnittke) levert het ensemble een belangrijke bijdrage aan het Utrechtse Rusland-gebeuren.
Met uitzondering van de introverte Zes gedichten van Marina Tsetajeva, indringend gezongen door de (nog net) Oostduitse mezzo Christa Pfeiler, omvatte het Sjostakovitsj-menu een drietal bewerkingen. Zulke kamerorkestversies van piano- of kwartetcomposities, vormen, hoe fraai ook, veelal slechts een afschaduwing van het origineel. Maar dat idee werd volledig weggevaagd door de diepgravende visie van Markiz en het gedreven, perfecte spel van de musici. In één woord: wereldklasse.
© Frits van der Waa 2006
