Home
Vertalingen
Stukken
Strips
Genealogie
CV
Links
Zoek

de Volkskrant van 19 juli 1993, Kunst, recensie

Breuker Kollektief geen bedreiging voor Nieuwe Muziek

Festival Nieuwe Muziek Zeeland: Carte Blanche voor Willem Breuker, m.m.v. De Zaagzusjes, Toby Rix en Han de Vries. Kloveniersdoelen, Middelburg.

Het gerucht dat alle spelers van het Willem Breuker Kollektief waren uitgerust met een scheidsrechtersfluitje bleef zaterdagmiddag onbevestigd. Wel was de middenstip bezet door een elektrisch orgel en een drumstel, zodat er uitsluitend langs de flanken gespeeld kon worden. Niet voor niets droeg de muzikale voetbalwedstrijd tussen de elftallen van Nieuwe Muziek en het Willem Breuker Kollektief, de titel Langs de lijn.

Nadat de Zeelandse commissaris der koningin, de heer W. T. van Gelder, de aftrap verricht had, bleek alras dat de conditie van het WBK te wensen overliet, ondanks het gebruik van stimulerende middelen als Glen Talloch en Marlboro.

Begeleid door gemeen jengelende versies van repertoire als Koning Voetbal en de Klok van Arnemuiden handhaafde Nieuwe Muziek de druk op het doel van het WBK. Dank zij struikelpartijen over elektriciteitskabels en het defensieve spel van WBK-captain Breuker, op wiens machtige tors menige bal afstiet, bleef de schade beperkt. Doelman Bernard Hunnekink verrichtte vele heroïsche reddingen, maar moest zich in de zevende minuut van het tweede speelkwartier het leder laten ontgaan. Stef Oosterloo, welwillend door WVC aan NM afgestaan als gastspeler, bracht vanuit een warrige mêlée de stand op 1-0, waarop de muzikanten ogenblikkeIijk Chopins Treurmars inzetten – een blijk van partijdigheid.

Deze nederlaag bewijst eens te meer dat Breuker onoverwinnelijk is. Breuker, componist, rietblazer, en al sinds bijna twintig jaar circusdirecteur van zijn eigen Kollektief, is bij uitstek de homo ludens, voor wie het altijd om het spel gaat en nooit om de knikkers. De openluchtconcerten waarmee hij en zijn trawanten het Festival Nieuwe Muziek Zeeland een daverende, twee dagen durende finale bezorgden belichaamden een voortdurende triomf van discipline – en van op de spits gedreven meligheid.

Breuker kakelt als een kip op de es-klarinet, en de trompettisten 'vinden' een ei op de grond. Een stokbrood fungeert als lijdend voorwerp in een karate-demonstratie. 'Ik begin en jullie vallen dood, gewoon in,' commandeert Toby Rix, de kwieke toeter- en harmonica-virtuoos. Maar in de kindervoorstelling waarmee Breukers Carte blanche opent ontbreken de stuwende stamp- en spetter-arrangementen en de dwarse bassen niet. En omgekeerd is er geen grotemensen-concert dat niet doorspekt is met geintjes en onverwachte ontsporingen – theatraal, maar ook muzikaal. Breuker is een alleseter. De sound van zijn big band is gekruid met Indiase en Latijns-Amerikaanse geluiden, schuwt de smartlap niet, en wanneer plotseling een razend arrangement opduikt van Moessorgsky's Schilderijententoonstelling, ontpopt zich dat ook nog eens tot ondergrond voor de solo's waar de leden van het Kollektief beurtelings in losbarsten.

De schok van het nieuwe bleef uit – Breukers Carte blanche had veel van een zakformaat-versie van zijn jaarlijks uitgedeelde Klap op de vuurpijl – maar bijna steeds was er de schok van het moment, van het soort dat een zingende trompettist en een zingende zaag tijdens het borreluur teweegbrengen tot en met het snijbrander-achtige spervuur waarmee Breukers blazers scheuren in het avondlijk wolkendek leken te willen blazen.

Het Festival Nieuwe Muziek Zeeland kan met voldoening terugblikken op deze jaargang, die het afgelopen Holland Festival voorzag van een interessante tegenstem. Amsterdam had de Poolse simplist Gorecki, Amerikaanse muziek, en Antigone. Middelburg had de Engelse simplist Nyman, Russische en Indonesische muziek, Orfeo in verschillende gedaanten. En Breuker natuurlijk, wiens carte blanche (als alles goed gaat) volgend jaar wordt doorgegeven aan de Italiaanse componist Franco Donatoni.


© Frits van der Waa 2006