de Volkskrant van 30-12-1994, Pagina 10, Kunst, recensie
Rake klappen vallen in vuurpijlcocktail
Klap op de Vuurpijl, met Arend Niks Project, Basho Ensemble o.l.v
Jurrien Sligter en Willem Breuker Kollektief. Bellevue, Amsterdam. Voorts t/m
31 december. Radio 4: 31/12, 22.00 uur.
Tijdens de vijf laatste dagen van het jaar gaat in het Amsterdamse Bellevue
opnieuw de vlam in de pijp tijdens de negentiende aflevering van Klap op de
Vuurpijl. Een explosieve cocktail van improvisatie, compositie, wereldmuziek,
gemixt door Willem Breuker en trawanten.
Aan vuur was er tijdens het tweede concert in de reeks geen gebrek. Zo werd
het publiek getrakteerd op een schietende Haarlemmer in Mexico, een brand in
een staalfabriek en een molen die in vlammen opging, dit alles in tachtig
jaar oude filmbeelden. Het Basho Ensemble begeleidde drie aandoenlijk
drakerige 'melodrama's' uit de archieven van het Nederlands Filmmuseum, die
door Marc van Vugt, Henny Vrienten en Willem Breuker voorzien zijn van nieuwe
muziek.
Deze vorm van presentatie, waarvoor het Filmmuseum zich de laatste jaren
sterk maakt, is bijzonder effectief, zelfs wanneer de begeleidende klanken
niet al te veel om het lijf hebben. Toch is de macht van de muziek groot: zo
bereikt Vrienten, die zelf meespeelde in zijn filmmuziek bij Telegram uit
Mexico en goed uit de voeten blijkt te kunnen met stijlcitaten en
klankkleuren, een mild ironisch effect. Daarentegen maakt Breukers
meeslepende muziek voor Molens die juichen en weenen dat je het drama in deze
voorloper van de rampenfilm bijna serieus gaat nemen.
Rake klappen vielen er bij het optreden van het Arend Niks Project, ofwel
ANP, een octet met de eigenaardige bezetting van vijf blazers, piano, cello,
aangevoerd door slagwerker Arend Niks. Het ensemble bedreef hecht samenspel
in zes uiteenlopende composities van Niks' hand, waarin de musici bij tijd en
wijle de nodige vrijheid genieten. Hoewel de structuur van de stukken soms
wat wijdlopig is, heeft Niks oorspronkelijke ideeën en tekent zich in
zijn concentratie op ritmes die je op het verkeerde been zetten en ruige,
heen en weer ketsende timbres een eigen vocabulaire af. Het aanstekelijk
enthousiasme waarmee het ANP te werk gaat bereikte een hoogtepunt in het
samen met het Breuker Kollektief uitgevoerde mitrailleervuur van Shut Up.
Vanavond zijn bij De Klap het Franse Orchestre Regionale de Jazz d'Alsace,
pianiste Tomoko Mukaiyama en slagwerker Johan Faber te gast. Aan de grote
finale, morgenavond, wordt deelgenomen door Dull Schicksal Extended, pianist
Marcel Worms, het Ricciotti Ensemble en Han de Vries en de Mondriaan Strings.
Beide avonden worden net als de voorgaande afgesloten met de razende
stortvloed van briljante belegenheid, kwaliteitsgekrijs en strelend schroot
van het Willem Breuker Kollektief.
© Frits van der Waa 2006
