Home
Vertalingen
Stukken
Strips
Genealogie
CV
Links
Zoek

de Volkskrant van 12-05-1997, Pagina 10, Kunst, recensie

Net ondergedompeld in geluid, klotst er water je neus binnen

Crysallis (een onderwater-opera) van Michel Redolfi. Het Zuiderbad, Amsterdam, 9 mei.

Het valt niet mee om de juiste luisterhouding te vinden. Want in Crysallis, de onderwater-opera van Michel Redolfi, bevinden niet alleen de uitvoerders, maar ook de muziek zelf zich onder de waterspiegel. Boven de verduisterde golfjes van het Amsterdamse Zuiderbad is ook nog wel wat te horen, maar de verfijnde elektronische bliepjes, het gemurmureer en gefluister van sopraan Yumi Nara en het tinkelende metaalwerk van percussionist Alex Grillo komen pas onder water ten volle tot hun recht. Hoewel het geluid rechtstreeks via de schedel en niet via de trommelvliezen binnenkomt moet je toch op z'n minst tot en met je oren kopje onder. Daarbij doet zich dan de complicatie voor dat een mens ook moet ademen. En de IJsbreker, die Redolfi's kunstwerk naar Nederland heeft gehaald, heeft wel gezorgd voor zwembrilletjes, maar niet voor snorkels.

Elk van de honderdtwintig concertbezoekers in het Zuiderbad vindt zo zijn eigen oplossing. Sommigen zwemmen rond en nemen af en toe een duik in het geluid. Anderen hebben drijfkussentjes om diverse lichaamsdelen gewonden en deinen zachtjes op en neer. Toch blijft het schipperen met dat gedobber, want telkens als je net lekker ondergedompeld bent in het geluid, klotst er weer een golf water je neus binnen, of valt er een oor droog en is de muziek weg. En bovendien zie je niets als je op je rug ligt.

Onder water luisteren is kennelijk iets wat je moet leren.

Wat dat betreft is het maar goed dat Redolfi's opera vooral het karakter van een environment heeft. Dat geldt ook voor het visuele aspect. Yumi Nara zit, onzichtbaar, verscholen in een grote, kwalvormige duikerklok, en Grillo zetelt, gestoken in scuba-apparatuur, op de bodem van het zwembad. Van enige ontwikkeling is eigenlijk geen sprake, behalve dat vlak voor het eind een zonderling gevoel van doofheid optreedt: de geluidswereld onder de oppervlakte valt stil en de muziek blijkt opeens, samen met Nara, boven water gekomen te zijn.

Het heeft vijf kwartier geduurd, maar die zijn omgevlogen, want met alle handicaps is het ongelooflijk spannend om rond te zwemmen in vloeibare geluiden, geluiden die binnenin je hoofd lijken te zitten en een enkele keer zelfs voelbaar zijn als een vreemde resonantie in je ruggegraat. En het staat als een paal boven water dat Redolfi en de zijnen een technische prestatie van de eerste orde hebben geleverd. Maar zowel op grond van de wet van Archimedes als onze behoefte aan lucht zullen wij arme landkrabben toch altijd grensbewoners blijven in dit 'zintuiglijk utopia'.


© Frits van der Waa 2006