Home
Vertalingen
Stukken
Strips
Genealogie
CV
Links
Zoek

de Volkskrant van 05-06-1998, Pagina 9, KUNST

Japanse geintrapperij zet Bimhuis op zijn kop

Op een tafeltje zit een figuur in kimono geknield, het gezicht in verband gewikkeld als The Invisible Man, compleet met gleufhoed en zonnebril. De lappen maken het klarinetspelen er niet eenvoudiger op. Bovendien haalt hij het instrument tussen de korte piepjes en zuchtjes door steeds verder uit elkaar. Hij is omgeven door attributen als een emmer water, een bierkrat, en een stoffer. De microfoon krijgt een poetsbeurt. Als de klarinet gesloopt is neemt hij zijn toevlucht tot een vreemd instrument, vervaardigd uit twee Spa-flessen, een klarinetmondstuk en een boel zwart plakband. Door erin te knijpen en het in de emmer water te steken weet hij er toch nog allerlei geluiden uit te halen.

Dit moet de 'happenist' zijn die vermeld staat op de spelerslijst van Shibusashirazu, het eenenveertigkoppige kunstenaarscollectief uit Japan. De groep bestaat al sinds 1989, en maakt voor het eerst een tournee door Europa, waarbij ze ook het Amsterdamse Bimhuis aandoet.

The Invisible Man verdwijnt en de musici nemen hun plaats in. Leider Daisuke Fuwa klimt op een stoel, en zwaait met een stokje waaraan een lang rood kerstlint vastgebonden zit. En dan barst het los, een repeterende riff in driekwartsmaat, stevig neergezet door de basgitarist en de vijf slagwerkers, en een contingent blazers dat van meet af aan een hoge geluidsdruk handhaaft. Opeens wordt het tafeltje beklommen door een vrijwel naakte, totaal groengeverfde man met een kaalgeschoren hoofd en een fakkel in zijn hand. Rechts van het podium, op een ander tafeltje, verschijnt een dito gedaante, maar dan helemaal rood. Een van de saxofonisten barst los in een schroeiende solo, en de muzikanten begeven zich in een stoet door de zaal, nog steeds op volle kracht spelend.

'Shibusashirazu is new style jazz orchestra from Japan', meldt het gezelschap in het ontwapenend slechte Engels dat blijkbaar tot de huisstijl behoort. 'Meaning of Shibusashirazu is, if translate with boldly free, "Never be cool".' Rare, maar ware woorden: het muzikale brouwsel dat Shibusashirazu opdient is niet alleen hot, maar ook nog eens stevig gepeperd met Latijns-Amerikaanse elementen. Het valt nog het best te typeren als een Japanse variant van het Willem Breuker Kollektief met een scheut Zappa. Niet alleen gaat de band net zo onbekommerd van de ene stijl in de andere over, maar ook de multimedia-performance en de geintrapperij ademen diezelfde geest van gedisciplineerde anarchie.

Fuwa dirigeert voornamelijk door verschillende hoeveelheden vingers en sigaretten op te steken, verdwijnt geregeld achter de coulissen, en rolt over de grond van het lachen als de tenorsaxofonist achtereenvolgens Satisfaction en Joshua fit the battle of Jericho in zijn improvisatie verwerkt. De fluitiste vlindert met twee vleugeltjes aan haar schouders over het podium, zij aan zij met de twee respectievelijk rood en groen bepruikte go-go-girls. Alle leden van het collectief hebben kennelijk maar één doel voor ogen: er een swingende avond van te maken.

Behalve de drieëntwintig muzikanten trekken er in de karavaan onder meer zes buto-dansers, twee danseressen, vier 'actors' en een fotografe mee, plus drie beeldende kunstenaars. Die zijn zo te zien gespecialiseerd in textiele werkvormen. Twee wandkleden fungeren als achterdoek, en bovendien verschijnt er op gegeven moment een wonderlijk uit lakens vervaardigd ballon-wezen met twee enorme gewei-achtige handen, dat rondloopt op twee in spijkerbroek gestoken beentjes.

Het is een fantastische, bizarre happening, maar de dragende factor is ontegenzeggelijk de muziek. Fuwa's composities zijn niet al te complex: het uitgangspunt is meestal een simpele akkoordprogressie en een aanstekelijke deun, of het nu gaat om een liedje in Enka-stijl (Japanse popmuziek die eerlijk gezegd niet ver verwijderd is van, laten we zeggen, Eros Ramazotti) of om een heftige boogie.

Maar door de onuitputtelijke energie en de knetterende virtuositeit van de spelers heeft deze Japanse mix de uitwerking van een lading dynamiet, die het Bimhuis twee avonden achtereen drie uur lang doet dreunen op zijn grondvesten.


© Frits van der Waa 2006