Home
Vertalingen
Stukken
Strips
Genealogie
CV
Links
Zoek

de Volkskrant van 22-06-1998, Pagina 9, KUNST, recensie

Festival van oude koeien en jonge componistes

Festival Nieuwe Muziek Zeeland: werk van Monk-Feldman, Kim, Trytten e.a. Kloveniersdoelen, Middelburg, 19 en 20 juni.

Componeren vrouwen net zo goed als mannen? Zo ja, waarom zijn er dan nog steeds zo weinig vrouwelijke componisten? Worden componerende vrouwen soms achtergesteld? Voor de een zijn het hete hangijzers, voor de ander oude koeien.

Het Festival Nieuwe Muziek Zeeland heeft ze uit de sloot gehaald door zijn tweeëntwintigste aflevering te wijden aan het onderwerp Vrouwen in de avant-garde. Doorslaggevend, zo luidt het argument, is de kwaliteit van de muziek, niet de sekse van de makers. De vraag is dan ook wat eigenlijk de betekenis is van zo'n speciale vrouweneditie. De concerten van het afgelopen weekeinde gaven er geen antwoord op.

Zo was het muzikaal gehalte van de vijf in opdracht van het Festival gecomponeerde stukken aan de magere kant. Maar dat zegt niets. Als er vijf mannen waren uitgenodigd om een stuk te schrijven voor de onalledaagse combinatie van viool, cello en slagwerk hadden ze het er misschien niet beter afgebracht.

De stukken van Jin Hi Kim (Korea/USA), Sonia Bo (Italië) en Barbara Monk-Feldman (VS) brachten weinig meer teweeg dan een klemmende behoefte aan een normale gestreken toon. Het doel heiligt de middelen, maar de overmaat aan onbehaaglijke flageoletten, pizzicati, glissandi en anderssoortige schraap- en ruisklanken suggereerde dat hier het omgekeerde het geval was.

Voor Kim, die een synthese tussen Westerse en Aziatische elementen nastreeft en daarbij een concept hanteert dat ze 'living tones' noemt, staat inderdaad het verkennen van de klank centraal. Haar Agate Slice bevat mooie momenten, maar is uiteindelijk vlees noch vis: een aaneenschakeling van brokstukken waarin zowel de Westerse dialectiek als de Oosterse concentratie ontbreekt. Wie weet komt haar muziek beter uit de verf bij het concert van komende zaterdag, waarin ze zelf de kamungo (een Koreaanse citer) bespeelt, samen met het Xenakis Kwartet en improvisatoren.

Het zijn niet slechts componistes die in Zeeland aan bod komen: ook de uitvoerenden zijn voor het overgrote deel vrouwen. Alleen de big band die begin juli zijn opwachting maakt bestaat geheel uit mannen (misschien wordt het tijd om ook die cultuur eens door te lichten op vrouwvriendelijkheid).

Dat vrouwen als uitvoerende musici hun mannetje staan is bekend. Maar het vuur waarmee celliste Frances-Marie Uitti, violiste Mifune Tsuji en slagwerkster Tatiana Koleva de vijf premières te lijf gingen was verbluffend. In Nachtlicht, van de jonge Nederlandse Mayke Nas, leverde het wel degelijk iets op. Het stuk bestaat eveneens voornamelijk uit tik-, schraap- en ruisgeluiden, maar die zijn ingebed in een via luidsprekers voortgebracht 'klankschap' dat voornamelijk bestaat uit voetstappen, geknapper van een vuur en nachtegalenzang. Een spaarzame belichting in verschillende kleuren benadrukte het theatrale aspect van dit ietwat naïeve, maar uitgebalanceerde stuk.

Nacky Zen Jive van de in Nederland werkende Amerikaanse Lorre Lynn Trytten was een doeltreffende uitsmijter. 'Avantgardistisch' is het nauwelijks te noemen, maar het stuk heeft een sterke ritmische drive en laat horen dat de componiste zelf strijkster is.

Kernachtiger en avontuurlijker was het optreden van pianiste Tomoko Mukaiyama, die daags daarop in nog geen uur tijd het festival-thema zowel relativeerde (aan de hand van de mannelijke componisten Satie en Rzewski) als onderstreepte. Bijtende sforzati in de timbre-verkenningen van Barbara Saunders' Mirror, mirror on the wall. Een Double Fiesta van Meredith Monk, waarin de pianiste haar vocale gaven ten toon kan spreiden. Spijkerharde clusters in Oestvolskaja's Zesde pianosonate - met haar messcherpe vertolkingen maakte Mukaiyama elk stuk tot een belevenis. Waarna de vrouwelijke hegemonie plaats maakte voor die van Koning Voetbal. Want daar heeft Nieuwe Muziek Zeeland zowel de concertagenda als de foyertelevisie op afgestemd.


© Frits van der Waa 2006