de Volkskrant van 22-09-2003, Pagina 11, Kunst, Reportage
Piet Hein? Welnee. Land of Hope and Glory!
AMSTERDAM
'The Last Night of the Proms' is eenmalig op het Europese continent
De vraag was of het zou lukken. Maakt 'The Night of the Proms' in Nederland evenveel enthousiasme los als bij de Britten? 'The Royal Albert Hall krijgt competitie.'
Om en in het Concertgebouw lopen zaterdagavond zonderlinge gasten rond. Sommigen dragen plastic bolhoedjes en bobby-helmen, er zijn dames met omslagdoeken in de kleuren van de Union Jack, en weer anderen dragen geschminkte Britse vlaggetjes op hun wangen.
Het is zover - precies een week nadat miljoenen televisieschermen over de hele wereld daverden van het gezang uit de Londense Royal Albert Hall gaat het ook in Amsterdam gebeuren: The Last Night of the Proms, voor het eerst op het continent.
De vraag is natuurlijk of dat gaat lukken. Laat die bij uitstek Britse, chauvinistische geestdrift zich exporteren naar een land waar men slechts uit zijn dak gaat voor Koning Voetbal en prinses Máxima? Het Concertgebouw heeft zijn maatregelen getroffen: de Grote Zaal is behangen met vlaggetjes en linten, die van onderaf de aanblik van de Engelse vlag bieden. Elke bezoeker krijgt bij binnenkomst een plastic zak uitgereikt, met daarin een plastic zwaaivlaggetje en een rolletje serpentines, aan elkaar gekleefd met Engelse drop. Aan de bar zijn typisch Britse versnaperingen verkrijgbaar, zoals scones, finger food, Guinness en ander bier.
Wat in Londen een slotconcert was, is in Amsterdam een startschot voor een 'British Season': in de programmering van het Concertgebouw ligt een jaar lang grootscheeps de nadruk op Engelse muziek en musici. Bij elkaar gaat het om zestig concerten, waaruit de concertbezoeker desgewenst zijn eigen serie kan samenstellen.
De feeststemming is er nog niet helemaal, tijdens de pontificale Crown Imperial-mars van William Walton, waarmee het BBC Concert Orchestra het programma opent. Ook het Nederlands Concertkoor en mezzosopraan Catherine Wyn-Rogers maken met muziek van Handel en Gerald Finzi niet meer los dan gewoon applaus.
Dan komt de meesterzet: een suite van Nederlandse volksliederen, voor de gelegenheid gearrangeerd door Henk Meutgeert. Heel even lijkt het erop dat het oude gezegde Frisia non cantat (Hollanders zingen niet) bewaarheid wordt. Merk toch hoe sterk is een lied dat, onthutsend genoeg, blijkbaar niemand meer kent. En ondanks enthousiasmerend gezwaai van dirigent Barry Wordsworth doet ook Piet Hein niet veel.
Maar bij Aan de Amsterdamse grachten gaan alle kelen onontkoombaar open, en Geef mij maar Amsterdam brengt ook de handen op elkaar. Hollandser kan het niet. 'Ik heb nog nooit zo'n enthousiaste reactie meegemaakt bij een première,' vindt Wordsworth, die - hoe hartverwarmend - ook nog een aardig mondje Nederlands blijkt te spreken.
Natuurlijk wordt het stuk gebisseerd, en vanaf dat moment zit de stemming er goed in. Peter Maxwell Davies' geestige schildering van een Schotse bruiloft, met inbegrip van drankmisbruik en doedelzak, en ietwat serieuzer muziekgenot van Edward Elgar en Malcolm Arnold leiden naar het hoogtepunt van de avond: de vaste reeks stukken waarmee de Last Night of the Proms per traditie wordt besloten. En zowaar, bij het Land of Hope and Glory staat de zaal als één man op, alsof het om het Wilhelmus gaat, en zingt uit volle borst mee. Rule Brittannia, Auld Lang Syne - men kent het beter dan Piet Hein.
Duizenden stemmen doen de zaal trillen op haar grondvesten, er wordt met vlaggen gewuifd en de ovaties zijn niet van de lucht. 'The Albert Hall has serious competition,' constateert Wordsworth. In Londen zullen ze zich daarover geen zorgen hoeven te maken: deze Nederlandse 'Last Night of the Proms' blijft een eenmalig evenement.
© Frits van der Waa 2006
