Home
Vertalingen
Stukken
Strips
Genealogie
CV
Links
Zoek

de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 1 februari 2007 (pagina K18)

Vondst op kasteelzolder

Schubert: works for fortepiano, Volume 1. Jan Vermeulen. Etcetera (2 cd's).

Het woord 'authentiek' wordt in muziekkringen zelfs door zeer oudere jongeren allang niet meer in de mond genomen, maar aan de authenticiteit van het instrument waarmee de Vlaamse fortepianist Jan Vermeulen een vijftal werken van Franz Schubert heeft vastgelegd valt niet te twijfelen.

Het gaat hier om een instrument uit 1826, gebouwd in het atelier van Nannette Streicher, de dochter van Johann Andreas Stein, wiens instrumenten door Mozart zo op prijs werden gesteld.

De bewuste fortepiano heeft vermoedelijk meer dan een eeuw lang op de zolder van een Belgisch kasteel gestaan, waar het in 1998 werd ontdekt. Het verkeerde nog in vrij goede staat. De faam van Vermeulen is in Nederland nog niet zo hevig doorgedrongen. Misschien dat deze reeks met Schubert-vertolkingen – een tweede cd-doos staat al in de steigers – daar een eind aan zal maken. Vermeulens spel is verfijnd, maar niet zo poëtisch als we het bijvoorbeeld van zijn land- en fortepianogenoot Jos van Immerseel gewend zijn.

De Streicher is in de discant blijkbaar erg gevoelig voor de kracht van het toucher, want de hoge tonen klinken wel eens wat hakkerig. De lage registers daarentegen zijn met hun warmte, transparantie en rijkdom ongelooflijk veel mooier dan die van een modern instrument.

Vermeulens keus uit Schuberts oeuvre is, tenslotte, al even geschakeerd. Vooral de Sonate in A, D959, krijgt onder zijn handen een bevlogen uitvoering.

Psalms from Geneva: organ works by Jan Pieterszoon Sweelinck. Masaaki Suzuki. BIS.

Als je in Japan orgelmuziek van Sweelinck wilde spelen had je een probleem, althans tot 2002. In dat jaar liet Masaaki Suzuki – bekend van zijn cd-reeks met complete Bach-cantates – in zijn eigen kapel in Kobe door de Franse orgelmaker Marc Garnier een orgel neerzetten dat geheel is ingericht naar de eisen van Sweelincks tijd, compleet met de toen gebruikelijke middenstoonstemming.

Aangezien de christelijke gemeente van Kobe tijdens de eredienst de Calvijnse psalmen pleegt te zingen (in een onlangs gereedgekomen integrale Japanse vertaling), nemen psalmbewerkingen bij Suzuki's Sweelinck-mix een belangrijke plaats in. De afwisseling met Toccata's en Fantasia's maakt deze collectie tot een representatief Sweelinck-document, en het spel van Koopman-leerling Suzuki, dat reikt van ingetogen tot uitbundig, doet de rest.

Een speciale traktatie aan het slot van het kerstliedje waarmee de cd besluit, is het register 'Vogelgeschrei'.

About Baroque: neue Kompositionen für das Freiburger Barockorchester o.l.v. Gottfried von der Goltz. Harmonia Mundi (2 cd's).

Als je als hedendaags componist een stuk schrijft voor een barokorkest, moet je wel weten waarom je dat doet.

Zo ver zijn niet alle vijf deelnemers aan het project About Baroque gekomen. De opbrengst was ook al te horen tijdens het afgelopen Holland Festival.

Het meest misplaatst en tevens het langdradigst zijn de buitenissige speeltechnieken en boventoonspectra die de Zwitser Nadir Vassena van het Freiburger Barockorchester verlangt. Voor dat soort verkenningen kom je met nieuwe instrumenten net zo ver.

De Nederlander Michel van der Aa blijft met zijn geslaagde, maar ietwat monomane Imprint als enige binnen het kwartier, en snapt in elk geval, net als zijn Duitse collega's Benjamin Schweitzer en Juliane Klein, dat je typische barokkwaliteiten als haarscherpe intonatie en koele, contrasterende timbres niet onbenut moet laten.


© Frits van der Waa 2007