Home
Vertalingen
Stukken
Strips
Genealogie
CV
Links
Zoek

de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 23 oktober 2008

Furieuze fakkels van klank

The pendulum of Kristoffer Zegers. BVHaast.

Bij eerste beluistering van de cd met elektronisch werk van Kristoffer Zegers denk je algauw dat de fabrikant een verkeerd schijfje in het doosje heeft gedaan, want er steekt een verzameling van zinken, trombones en pauken van wal met een onmiskenbaar uit de renaissance afkomstige processiemuziek. Maar algauw kruipen spookachtige bijklanken binnen en voor je het weet is de 16de-eeuwer Praetorius gelanceerd tot voorbij Jupiter, meegezogen in een kosmische wervelwind. Gevoel voor dramatiek kan Zegers niet ontzegd worden.

Er zijn in Nederland weinig componisten die zich richten op de 'pure' elektronische muziek – alleen voor luidsprekers zogezegd – en Zegers (34) hoort in die categorie tot de meest vooraanstaande. Overigens is hij ook bekwaam in het combineren van elektronica en levende musici, getuige het stuk Venlafaxine waarin hij een saxofoonkwartet laat verzengen door furieuze fakkels van klank. In bijna alle stukken valt op hoe behendig hij laveert tussen verschillende klankwerelden, die reiken van claustrofobische, onbuigzame geluiden, rechtstreeks uit de oscillator, tot weidse, serene velden vol glooiende timbres.

Bart Vanhecke: Close my Willing eyes. Het Collectief Walpurgis olv Robin Engelen. Fugalibera.

In België loopt de taalgrens door Brussel, maar de muziekgrens ligt een stuk noordelijker. De Vlaming Bart Vanhecke (44) weet goed de weg te vinden in de bij ons niet meer zo courante klankwereld van het serialisme. Zijn werk heeft naast een stevige dissonantiegraad ook de bijbehorende texturen vol speciale effecten als pizzicati, glijers en inflecties. Dat neemt niet weg dat hij daar op een treffende, veelzeggende manier mee omgaat, wat te horen is op een cd met acht van zijn composities, stammend uit de jaren 1991-2005.

Het titelstuk van de cd, op teksten van Keats, liegt er niet om, met zijn om strijd langs elkaar schurende sopranen, maar het zijn vooral de wat fijnzinniger stukken waarin Vanheckes oor voor kleur en dosering goed tot uiting komt, met name een uiterst spaarzaam rinkelende en tinkelende Serenade.

Simeon ten Holt: Canto Ostinato. Sandra Mol en Jeroen van Veen. Zefir.
Simeon ten Holt: Canto Ostinato. Kees Wieringa en Polo de Haas. Etcetera.

Canto ostinato van Sim eon ten Holt, de evergreen en greatest hit van de nieuwe Nederlandse muziek, is door het pianistenduo Sandra & Jeroen (Mol en Van Veen) opnieuw op de plaat gezet. Het is een frisse en heldere opname, die de vergelijking met een eerdere, juist opnieuw uitgebrachte opname uit 1997 van Kees Wieringa en Polo de Haas goed doorstaat. Omdat het hypnotiserende opus de uitvoerders veel vrijheid laat zijn er flinke verschillen, al moet je de platen wel echt naast elkaar beluisteren om daar de vinger op te leggen.

Kees Bijlstra: muziek voor film, televisie en theater. Omrop Fryslân. (2 cd's).

De in 2004 overleden Kees Bijlstra was de lijfcomponist van filmregisseur Pieter Verhoeff en voorzag onder meer diens De dream en Nynke van muziek. Omrop Fryslân eert Bijlstra postuum met een dubbel-cd met zijn beste werk.

Het gaat hier weliswaar om 'dienende' muziek, die soms erg langademig en zoetstrelend is, maar er zitten ook wrangere momenten in, en Bijlstra beheerste zijn metier, of hij nu met een orkest werkte of met een synthesizer. En eigenlijk doet deze muziek geensdeels onder voor het voor veel diepzinniger aangeziene werk van lieden als Gorecki, Schnittke en Kantsjeli. Daar hoef je dus niet voor naar Oost-Europa, Friese waar is net zo goed.


© Frits van der Waa 2008