de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 27 oktober 2008
Strijkstok flitst op feestelijke Biënnale
Organisatoren melden topdrukte bij cellofestival aan 't IJ: 21 duizend bezoekers *)
AMSTERDAM - In het uiterlijk van de drie finalisten die de jury van het Nationaal Celloconcours heeft
uitverkoren, weerspiegelt zich de grote genenvijver die Nederland langzamerhand aan het worden is: Steven
Bourne moet ergens voorouders in Afrika hebben, Amber Docters van Leeuwen heeft in weerwil van haar
achternaam onmiskenbaar Aziatische trekken, en alleen Immanuel van IJzerlooij
oogt als een ouderwetse blonde Nederlander.
De drie, geselecteerd uit twaalf deelnemers, openen elk hun slotoffensief met het solostuk Figment
One van Elliott Carter. In de daaropvolgenge celloconcerten van Haydn krijgen ze ondersteuning van
Amsterdam Sinfonietta en dirigent Alexander Rudin.
Figment One is zoals al het werk van Carter complex en lastig om te spelen, maar een goede
verstaander kan het wel degelijk begrijpelijk maken. De 20-jarige Bourne heeft er een stevige dobber aan,
en komt ook niet geheel zonder kleerscheuren door Haydns Celloconcert in D heen.
Docters van Leeuwen (24) daarentegen spreidt in haar visie op Carter veel oor voor kleurverschil en
nuance tentoon, en maakt er een organisch verhaal van. Even temperamentvol is haar vertolking van Haydns
andere celloconcert, dat in C, waarin ze de cello vooral in het langzame deel lustig laat zingen, en in
het laatste deel razendsnel de stok over de snaren laat flitsen, zonder de warmte in de klank te verliezen.
Docters van Leeuwen staat boven de materie, en trekt hooguit in de snelle loopjes iets te haastig van
leer. Het orkest gaat van de weeromstuit ook beter spelen.
De vele belangstellenden doen het Muziekgebouw aan 't IJ dreunen van de ovaties.
Maar ook Van IJzerlooij (22) krijgt zijn deel, nadat hij een iets introvertere interpretatie van
Carters Figment heeft laten horen, gevolgd door andermaal het Concert in D van Haydn, waarin hij
toont dat ook hij aanzienlijke technische problemen het hoofd weet te bieden.
De toehoorders gunnen hem de publieksprijs, een bedrag van duizend euro. Van IJzeriooij verovert
ook de prijs voor de beste vertolking van de concourscompositie, Three Dances for cello van Oene
van Geel, die in de voorronden heeft geklonken.De jury komt tot een andere verdeling, maar geeft bij monde
van voorzitter Martijn Sanders wel aan dat het om 'nipte' kwaliteitsverschlllen gaat: Van IJzerlooij
krijgt de tweede, Bourne de derde en Docters van Leeuwen een verdiende eerste prijs: achtduizend euro,
plus een bruikleencello van het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds, plus een aantal optredens.
Het Nationaal Celloconcours is zowel de rode draad als de bestaansreden van de Cello Biënnale die
weer ruim een week lang het Muziekgebouw op z'n kop zette. Volgens de organisatoren heeft de tweede editie
21 duizend bezoekers getrokken, ruim zevenduizend meer dan de vorige keer. *)
Dat de cello er verrassend genoeg ook wel eens de 'tweede viool' speelde, werd daags voor de
concoursfinale duidelijk in een concert van het Ensemble Asko/Schönberg, waarin voor de cello een
merkwaardig bescheiden rol bleek weggelegd. Er klonk een nieuw stuk van Toek Numan, juli 2008, met
veel bezigheid, boeiende wervelingen en een mooie opbouw, maar de cello komt er niet eens in voor.
Five abstracts van de Britse componist Luke Bedford bleek sterk en bond ig, maar de cello
speelt er een bijrol in. Dat geldt ook voor Divining Apollo van de Amerikaans/Nederlandse Vanessa
Lann, dat maar niet van zijn plaats komt, en de cello ten slotte een solo gunt waarin slechts drie
verschillende tonen voorkomen. Goed dat het ensemble nog Elegie van Liszt en Janáceks
Pohádka achter de hand had: zo had solist Hans Woudenberg toch nog eer van zijn werk.
Het finaleconcert is te beluisteren op Radio 4 op 28 oktober, 13.30 uur.
*) Dit bleek een fout: het waren er 19 duizend.
© Frits van der Waa 2008
