de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 14 mei 2010
Weills bittere aanklacht tegen de oorlog
Weill: Das Berliner Requiem. I Solisti del Vento & Vlaams Radiokoor olv Paul Hillier. Glossa.
Blazers en mannenstemmen heffen een als uit steen gehouwen akkoord aan, dat door een middeleeuwse componist geschreven had kunnen. Maar bij de tweede samenklank van Kurt Weills Berliner Requiem is meteen duidelijk dat we in een recenter verleden zijn. In 1928 was de Eerste Wereldoorlog tien jaar voorbij, en dat was voor Weill en zijn tekstschrijver Bertolt Brecht aanleiding om dit ijzingwekkende, sardonische stuk op de wereld te zetten.
Deze bittere aanklacht tegen de oorlog zou wel eens wat vaker uitgevoerd mogen worden. Het genie van Weill, die toen nog maar 28 was, is gesmoord in de filmmuziek die hij later in Hollywood schreef en na zijn te vroege dood in 1950 nog verder onder de korenmaat geraakt. In dit stuk zet hij alles op zijn kop: zo bevat het een bijtend 'Dankkoraal', waarin de kou, de duisternis en het bederf worden geprezen, een sentimenteel liedje met gitaarbegeleiding over een verdronken vrouw die de rivier afdrijft en een 'bericht' over de onbekende soldaat dat een gruwelijke omkering van het lijdensverhaal biedt. Weill refereert hier herhaaldelijk aan Bach, en ook klinkt de in dezelfde tijd ontstane Dreigroschenoper er enigszins in door.
Paul Hillier leidt het Vlaams Radiokoor en het ensemble I Solisti del Vento met krachtige hand, en vult het werk op deze cd aan met stukken van Stravinsky, Hindemith en Milhaud, die net als het werk van Weill niet lang daarna door de nazi's werden uitgekreten voor entartete Musik.
Peter-Anthony Togni: Lamentatio Jeremiae Prophetae. Jeff Reilly en Elmer Iseler Singers olv Lydia Adams. ECM.
De aanstaande verwoesting van Jeruzalem bewoog de Bijbelse profeet tot weeklachten waaraan we behalve het werkwoord 'jeremiëren' ook veel schitterende muziek te danken hebben. De Canadese componist Peter-Anthony Togni (1959) draagt daaraan zijn eigen steentje bij met Lamentatio Jeremiae Prophetae, een neospiritueel werk in de trant van Pärt en Tavener, waarin een koor zorgt voor declamatie en zoemende monumentaliteit, terwijl een basklarinettist, Jeff Reilly, de rol van de roepende in de woestijn toebedeeld heeft gekregen. Een effectieve combinatie.
Matangi Quartet: Candybox. Challenge.
Ter gelegenheid van zijn tienjarig bestaan heeft het Matangi Kwartet een verzameling korte, gematigd moderne stukjes bijeengebracht in een doosje dat al voor nuttiging van de mee verpakte Engelse drop zinloos veel ruimte verslindt. De vier strijkers zelf spelen op het scherp van de snede en leveren een warm pleidooi voor al die muzikale snoepjes die zonder mankeren aangenaam naar binnen glijden, maar uiteindelijk vooral toch de behoefte aan iets hartiger kost aanwakkeren.
© Frits van der Waa 2010
