de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 23 april 2011
Kom krakend kruis
Waarschijnlijk is het de eerste keer dat een boekomslag wordt gesierd door een foto van de vertaler. Als het dan ook ook nog Meesterwerk heet, zal het duidelijk zijn dat enige ijdelheid de man in kwestie niet vreemd is. Jan Rot – want over hem gaat het – zal tegenwerpen dat de titel slaat op de in het boek vertegenwoordigde componisten. Maar toch.
Nu is Rot geen gewone vertaler. In 2001 vond de liedjeszanger een nieuwe roeping, het vervaardigen van Nederlandse versies van klassieke vocale muziek. Hij neemt daarbij vrijheden die een gewone vertaler nooit voor zijn rekening zou nemen, en spreekt dan zelf ook meestal van 'hertalingen'. Het moet hem nagegeven: zijn teksten zijn bijzonder zingbaar en getuigen van veel aandacht voor het origineel – althans, zolang hij binnen zijn boekje blijft.
Tien jaar Rot, dat is bijna tweehonderd vertaalde liederen en aria's, twee oratoria en een opera. Het boek opent met een van zijn grootste wapenfeiten, zijn Nederlandstalige versie van Bachs Matthaeus Passie, die meteen een staaltje biedt van zijn ondogmatische aanpak: naast 'Kom krakend kruis' ('Komm süsses Kreuz') en 'Maria huilt' ('Erbarme dich') staan volledig eigen vindingen. Zo laat hij de toeschouwers Jezus sarren: 'Tover met tempels, simsalabim en hocus pocus pas Pilatus, zonder wonder wordt je dood gewoon.'
De scabreuze invalshoek mag hij ook graag hanteren. Het brave Blumengruss van Goethe en Wolf wordt dan: 'Je mail die mij verraste/ Las ik denk ik duizendmaal/ Dat deel hoe jij je betastte/ Ach, zo tienduizendmaal'. Daarentegen zit er ook een complete Toverfluit in die volstrekt recht doet aan Mozarts origineel: 'De flierefluiter fluit je na/ Van hela hola hopsasa.' Die moet nog maar eens opgevoerd worden.
Rest de vraag wie zo'n boek nou gaat lezen. Want zonder klinkende muziek blijft het toch een beetje droogzwemmen.
Jan Rot: Meesterwerk.
Nijgh & Van Ditmar, 373 pagina's; € 19,95.
ISBN 978 90 388 9426 3.
© Frits van der Waa 2011
