de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 2 januari 2012
Alle blazers tellen mee
Het Nederlands Blazers Ensemble verwelkomt 2012 met spectaculair programma 'Vreemde Vogels'.
Vier aankomende componisten van onder de 20, gastspelers, een swingende mix van allerlei soorten muziek en tot slot een wolkbreuk van ballonnen: voor zijn Nieuwjaarsmatinee in het Concertgebouw kan het Nederlands Blazers Ensemble teruggrijpen op een al jarenlang beproefd recept.
Maar als schraalhans keukenmeester is, is het meer dan ooit zaak om vindingrijk met zo'n recept om te gaan. En dat hebben de Blazers dan ook gedaan bij hun verwelkoming van het jaar 2012.
Een reusachtig ei voor op het podium is de voornaamste gimmick – die om te beginnen fungeert als toegangspoort voor alle deelnemende muzikanten. Achter de musici werken vier kunstenaars met een verstandelijke beperking aan een metersbreed schilderij. Hun verrichtingen zijn te volgen op een groot projectiescherm. Het sluit allemaal nauw aan op het thema van dit jaar, Vreemde Vogels, dat ook allerminst gratuit is. Vreemde vogels zijn immers in het huidige politieke klimaat een bedreigde, zelfs onwelkome diersoort, speciaal wanneer het om buitenlandse exemplaren gaat, of om beoefenaars van de kunst, die eigenlijk al per definitie niet in een hokje passen. En hokjesgeest is iets waar het NBE zich al jaren tegen verzet.
Vandaar dat zelfs Franz Schubert onderworpen wordt aan een prachtige hercompositie, waarin een nog bloedjonge Elisabeth Schwarzkopf zingend op het scherm verschijnt, begeleid door een nieuw, meeslepend arrangement van Du holde Kunst. Vandaar ook de deelname van de Tsjechische multi-musicienne Iva Bittová (komende maand opnieuw te gast in een grensoverschrijdend programma van het NBE) die zich zingend en spelend op de altviool door de zaal beweegt, van tijd tot tijd uitbarstend in een droomachtige spraakwaterval waarna tekenfilmfiguren als Betty Boop niet vreemd zijn geweest. En vandaar ook de naar popsongs neigende middeleeuwse noten die countertenor Luc Arbogast de zaal in sproeit, waarbij hij zichzelf begeleidt op een bouzouki (een Griekse langhalsluit).
Minstens zo innemend is de schijtlijster die de 10-jarige Pelle van Esch verklankt op zijn euphonium (een soort minituba), of de agressieve kraai die Matthijs Stautener (17) schildert in zijn turbulente The Bird Attack. Beloftes voor de toekomst zijn ook het kwartet van vier jonge dwarsfluitistes met hun Kakelfonie en de funky sound van Big Blind, een negenkoppige band uit Sneek, waar de muziekeducatie blijkbaar op een hoog peil verkeert.
Met een subtiele bewerking van een Vivaldi-aria laten de blazers horen dat ze ook als klassieke topmusici nog altijd meetellen. Spectaculair contrast levert de bespeling van acht op een soort rad gemonteerde trommen, terwijl de hilarische hanen die componist Jacob ter Veldhuis heeft opgeluisterd met de stemmen van Geert Wilders en Silvio Berlusconi voor veel hilariteit zorgen.
Toch is de sfeer van dit programma eerder bespiegelend dan baldadig, met als schitterend hoogtepunt een excerpt uit Berlioz' Roméo et Juliette, waarin de feeërieke muziek wordt opgeluisterd met een schitterend luchtballet, verzorgd door twee zwevende klarinettisten en een acrobatenduo, dat uit de lege eierschaal oprijst en er ten slotte weer in neerdaalt. Dit is geen kunstenmakerij, maar kunst. En gezien het beleid van het huidige kabinet is het nog maar de vraag of er in plaats van dat halve ei volgend jaar een lege dop op het podium staat bij de Nieuwjaarsmatinee.
© Frits van der Waa 2012
