de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 1 mei 2015
Jerusalem Kwartet zoekt in alles een evenwicht
Haydn, Schulhoff en Schumann, door het Jerusalem Kwartet. Gezien: 2/4, TivoliVredenburg, Utrecht. Nog te zien: 2/5 (Amsterdam) en 3/5 (Eindhoven).
Verfijning, elan, dramatiek, het Jerusalem Kwartet heeft het allemaal. Het Israëlische viermanschap, dat deze week een aantal Nederlandse podia aandoet, is al bijna twintig jaar actief en inmiddels uitgegroeid tot een van de meest vooraanstaande strijkwartetten. Die statuur bevestigde het dinsdag in Utrecht op indrukwekkende wijze.
In het hart van het programma stonden de Vijf stukken voor strijkkwartet van Ervín Schulhoff, de hoogbegaafde componist aan wiens leven en carrière in 1942 een eind kwam in een concentratiekamp. Het is een reeks van vijf dansante stukken waarin schurende en welluidende klanken zij aan zij staan, en de vaardigheid van de musici op uiteenlopende manieren wordt beproefd, bijvoorbeeld door de stok op de snaren te laten stuiteren of vlak bij de kam te spelen. Spookachtig is het met sourdines gesmoorde strijkerstrio dat in het tweede deel, een serenade, lijkt voort te zweven boven een onverstoorbare cello.
Cellist Kyril Zlotnikov is ook visueel een baken van rust, zeker vergeleken met de fysieke gedrevenheid van eerste violist Alexander Pavlovsky. Maar dat doet op geen enkele manier afbreuk aan de homogeniteit van het ensemble, integendeel. Dat bleek wel in Haydns 'Ruiter'-kwartet, waarin het viertal de op Beethoven vooruitlopende contrasten en plotselinge breuken met een sublieme eendracht gestalte gaf.
Vooral in het laatste deel was opvallend hoe lichtvoetigheid en stuwkracht elkaar totaal niet in de de weg stonden. Ook in het Derde strijkkwartet van Schumann was ondanks de soms robuuste klank en felle contrasten duidelijk dat dit ensemble in alles zoekt naar evenwicht en aan transparantie de voorkeur geeft boven een vlezige klank. Als toegift fungeerde een deel uit het kwartet van Smetana dat bij de komende optredens op het programma staat.
© Frits van der Waa 2015
