de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 7 december 2015
Fabelachtige vertolking van zelden gespeelde Mantra
Mantra, van Stockhausen.
Door Tamara Stefanovich en Pierre-Laurent Aimard.
3/12, Muziekgebouw, Amsterdam.
De grens tussen genialiteit en gekte was bij Karlheinz Stockhausen altijd moeilijk te bepalen. De componist is intussen al acht jaar op weg naar de ster Sirius, waar hij naar eigen zeggen vandaan kwam en na zijn dood zou terugkeren. Zo is ook zijn werk Mantra uit 1970 'een muzikale miniatuur van de verenigde macrostructuur van de kosmos'.
De pianisten Pierre-Laurent en Tamara Stefanovich zorgden donderdagavond in het Amsterdamse Muziekgebouw voor een fabelachtige vertolking van het zelden gespeelde werk. Daartoe waren ze niet alleen voorzien van een woodblock en een set crotales (kleine gestemde bekkentjes), maar ook van enig elektronisch gerei (nu geleverd door een iPad), zoals een sinusgenerator en een ringmodulator. Die zijn zeer bepalend voor de klank van het stuk, omdat daarmee aan de hand van het geluid van de piano's som- en verschiltonen worden gegenereerd, die soms tot klok- of gamelanachtige timbres leiden, maar ook tot ruige randen en bijna subsonische pulseringen.
Met dat al is Mantra een rondreis die misschien niet het hele universum beslaat, maar zowel helder geleed als buitengewoon veelzijdig is. Er zijn obsessieve gebedsmolens, contemplatieve klankvlakken, vaag impressionistische klankwerelden, en iriserende arpeggio's. Ook is er af en toe malligheid zoals 'Jahoe'-geroep en een soort welles-nietes-ruzie met niet meer dan twee tonen. De speelbeesten Aimard en Stefanovich houden het stuk met een uiterste concentratie vijf kwartier op spanning. Het duo speelt dit werk verder alleen nog in Parijs. Op 8 januari is Aimard weer in Amsterdam met twee andere werken van Stockhausen die hij combineert met muziek van Beethoven.
© Frits van der Waa 2015
