de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 31 juli 2017
Liza Ferschtman schittert in eigen programmering
Delft Chamber Music Festival. 27 en 29 juli, Van der Mandelezaal en Lijm & Cultuur, Delft.
Tot en met 6 augustus.
Violiste Liza Ferschtman, die nu al voor de elfde keer het Delftse Kamermuziekfestival programmeert, heeft een goede neus voor overkoepelende thema's. Ditmaal zet ze met het motto 'Echt waar?' vraagtekens bij het begrip waarheid. Het is een thema met veel filosofische implicaties en tegelijkertijd een paraplu die ruimte biedt aan vrijwel elk muziekstuk, al was het alleen maar omdat musici eigenlijk altijd op zoek zijn naar wat in hun ogen de muzikale waarheid is. Ferschtman is overigens de eerste om dat, met een verwijzing naar Nietzsche, in haar welkomstwoord te relativeren: 'Er bestaat geen waarheid, maar alleen interpretaties.'
Door in het openingsprogramma Amerikaanse avant-gardisten en klassieke Weners naast elkaar te zetten, werpt Ferschtman meteen de knuppel in het hoenderhok. Steve Reichs minimalistische Drumming part 1, dat door vier bongospelers met een grote discipline, doch erg felle dynamiek wordt neergezet, stuit bij minstens één toehoorder op luid hoorbaar onbegrip. De stilte van het 'lege' stuk 4'33" van John Cage daarentegen wordt met devote aandacht gevolgd. De impliciete vraag of deze muziek 'waar' is of eerder een soort nieuwe kleren van de keizer, mag men zelf overdenken.
Aan het inlevingsvermogen, en dus het waarheidshalte van de Schubertvertolkingen die bas Robert Holl ten beste geeft, valt niet te twijfelen, evenmin als aan de gedreven uitvoering van de voor strijkerssextet bewerkte Vijfde symfonie van Beethoven. Zulke veelgehoorde werken zouden vaker op een dergelijke manier moeten worden uitgevoerd, omdat daarbij van alles boven water komt dat bij een orkestuitvoering op de achtergrond blijft.
In de vijf Händel-aria's die Helena Rasker zaterdagmiddag uitvoert, toont de alt zich een ware vermommingkunstenares, die moeiteloos schakelt tussen oprechte en schijnheilige personages en tussendoor zelfs van geslacht wisselt.
In de theatervoorstelling Begin van een onbekend tijdperk, over de Russische revolutie van 1917, wordt de historische waarheid ter discussie gesteld aan de hand van foto- en filmbeelden, teksten van ooggetuigen en muziek uit die tijd. Centraal staat Serge Prokofjev, die precies in die tijd werkte aan zijn Visions fugitives, een bundel van twintig pianostukken. Pianist Ole Christian Haagenrud en Ferschtman schitteren in een bewerking voor viool en piano, waarvan de herkomst in het midden blijft. De geprojecteerde, honderd jaar oude foto's zijn schitterend van kwaliteit.
Maar de verschillende elementen blijven te veel naast elkaar staan. Hoewel Prokofjev aangeeft dat de muziek wel degelijk te maken heeft met de gebeurtenissen om hem heen, wordt dat maar heel sporadisch duidelijk. Daarbij worden de zachtste passages volledig overstemd door het luchtverversingsapparaat in de voormalige lijmfabriek waar de voorstelling wordt gespeeld. Het apparaat hult ook de niet altijd even pregnante voordracht van acteur Thom Hoffman in een deken van ruis. In de Rotterdamse Doelen, waar de voorstelling in september wordt herhaald, zal dat probleem gelukkig geen rol meer spelen.
© Frits van der Waa 2017
