de Volkskrant, Kunst & Cultuur, 2 oktober 2017
Gecontroleerde wispelturigheid is een kolfje naar Manzes hand
Bach, Bach, Hillborg, Haydn en Beethoven, door het Koninklijk Concertgebouw-orkest o.l.v. Andrew Manze. 29/9, Concertgebouw, Amsterdam.
Viool speelt Andrew Manze al negen jaar niet meer. De nu 52-jarige muzikant, die zijn sporen verdiende als historisch bewust strijker, heeft zich met succes toegelegd op een carrière als dirigent. Hij was geruime tijd chef-dirigent in het Zweedse Helsingborg, maar heeft die post in 2014 verruild voor de NDR Radiophilharmonie. Vrijdag stond hij voor het eerst voor het Koninklijk Concertgebouworkest, met een fraai gemêleerd programma.
Voor de pauze traden slechts de strijkers van het orkest aan, aangevuld met een klavecinist, voor een korte symfonie van Bach-zoon Carl Philipp Emanuel. Hoewel de orkestklank bij vlagen wel erg fors en weinig 18de-eeuws was, was de gecontroleerde wispelturigheid van de muziek duidelijk een kolfje naar Manzes hand. Het Derde Brandenburgse concert van vader Bach klonk daarentegen nogal onrustig en niet uitgebalanceerd. Verrassend was het tweede deel, dat door de Zweedse componist Anders Hillborg (63) aan een vernevelde transformatie was onderworpen.
Dat sloot mooi aan op diens op dit concert geïnspireerde, dit jaar voltooide Bach Materia, dat hier zijn eerste Nederlandse uitvoering beleefde. Violist Pekka Kuusisto nam het voortouw in een toegankelijke verknoping van Bach-citaten, vogelachtige geluiden, jigs en jazzy improvisaties. Een oorspronkelijk effect zijn de ritmisch knallende Bartók-pizzicati die doen denken aan het getrommel op een Indiase tabla. Maar een blijvertje wordt dit stuk niet.
Met het voorspel uit Haydns Schöpfung en Beethovens Eerste symfonie leverde Manze gedenkwaardiger vertolkingen. Vooral Beethoven gedijde bij een slanke strijkersklank, sterke, maar beheerste stuwkracht en fraai over elkaar geplooide melodische curves.
© Frits van der Waa 2017
